Op 26 mei ging ik met Esmiralda Timraliyeva en Sofie Vanneste in Antwerpen naar de opera Il Ritorno d’Ulysse in Patria. De voorstelling begon om 19u30 in de Vlaamse Opera. Deze opera van Claudio Monteverdi, voor het eerst vertoond in 1639 in Venetië, stond onder muzikale leiding van Federico Maria Sardelli, in een regie van Michael Hampe. Ik had voordien al de bespreking gelezen en een fragmentje bekeken, dus ik wist al een beetje waaraan in mij kon verwachten.
Ik ga volledig akkoord met de recensie. Ik heb Orfeo niet gezien, maar Il Ritorno d’Ulysse in Patria was niet fantastisch. De muziek was inderdaad heel mooi en goed uitgevoerd (de gebrekkige cornettiste heb ik, met mijn gebrekkig muzikaal gehoor, niet opgemerkt), maar ik vond wel dat de muziek iets te veel wegviel wanneer de acteurs aan het woord waren. Er mochten iets meer muzikale uitschieters bij voor mij. De zang was zoals operagezang moet zijn, en was jammer genoeg, zoals vaak, niet altijd goed verstaanbaar. Vooral Penelope zorgde voor enkele indrukwekkende momenten wanneer ze rouwde om haar verdwenen man, en ook de stukjes met Athene vond ik interessant.
Het was een heel andere opera dan de Boerenopera van Bela Pinter, dat duidelijk een veel modernere productie was. De recensent heeft groot gelijk wanneer hij zegt dat ‘deze brave regie’ te klassiek en clichématig is. Het verhaal van Homeros wordt wel goed gevolgd, maar er zitten weinig verrassingen in de voorstelling. Alles blijft, ondanks indrukwekkende decors en kostuums, heel sober en klassiek ogen. Monteverdi’s tussenstuk over de dienster Melanto en haar minnaar, dat diende om de opera lichter te maken zodat het publiek even kon ontspannen, heeft nu absoluut geen nut of betekenis meer en is alleen maar storend. Het grootste minpunt vond ik de statigheid waarmee de acteurs op het toneel stonden. Er was amper interactie tussen de acteurs, of de acteurs en het publiek. ‘De acteurs weten zichzelf binnen het ongeïnspireerde kader geen interessante houding te geven en artistieke keuzes die het verstand prikkelen zijn er amper te vinden.’ Zo was er het stuk wanneer Jupiter en Neptunus (nog een verwarrend punt: de Italiaanse namen komen natuurlijk overeen met de Latijnse en niet met de Griekse, wat in het begin even moeilijk te volgen was) samen op het podium verschijnen. Op zich een zeer impossante scène, maar het verliest al zijn kracht door het gebrek aan emoties en oogcontact tussen beide mannen.
Ik was wél onder de indruk door het decor, dat ook weer in schril contrast stond met Pinter’s toneel, waar enkel wat stro en een boerenkar het hoofdzakelijke decor vormden. Zo werd met doeken de zee uitgebeeld (met enkele komische zwemmers), en werden de goden op- en afgevoerd in karretjes aan het plafond. Vooral Jupiter en Neptunus stalen de show in hun gigantische wagens, die even heel het podium innamen. De kostuums vond ik ook nog wel in orde, zeker in het begin wanneer o.a. de Tijd, met zijn zandloper, en Amor met pijl en boog met een leuk lied Odysseus aanspreken (die op dat moment in niet meer dan een lendendoekje op het toneel stond, wat dan weer iets minder aangenaam was).
De lengte speelt de opera inderdaad parten. Waar het eerste deel nog net uit te houden was, werd het tweede alsmaar oninteressanter. ‘De regisseur reikt ook na de pauze geen andere visuele input aan, waardoor men gedwongen wordt te blijven kijken op de weinig esthetische en veel te statische scène.’ De opera kan gerust ingekort worden en uitgewerkt worden voor een moderner publiek.
Het viel dus allemaal weer een beetje tegen, maar al bij al was het zeker interessant om het verhaal van Homeros eens in een ander opzicht te bekijken. Ik zal waarschijnlijk nooit een echte operaliefhebber worden, maar ik wil zeker nog eens proberen mij door een voorstelling te worstelen in de hoop dat het de volgende keer wel eens echt meevalt.
Ik heb geen ticket meer, aangezien het die avond hard regende en mijn ticket verzopen raakte in mijn niet waterdichte jas, waarvoor mijn excuses.
http://en.wikipedia.org/wiki/Il_ritorno_d'Ulisse_in_patria
http://vlaamseopera.be/nl/#!/producties/il-ritorno-d-ulisse-in-patria
http://www.cuttingedge.be/stage/reviews/307349-ritorno-d-ulisse-in-patria
