zaterdag 8 oktober 2011

Oedipus/ Bêt Noir

Op 6 oktober gingen Esmiralda en ik samen met onze (ex-)leerkrachten Grieks in de Vooruit in Gent naar Bêt Noir kijken. Deze moderne bewerking van het Oedipus-verhaal van Sophocles (496 v.C.-406 v.C) is gebaseerd op een tekst van Jan Decorte uit 1999 en werd door choreograaf Wim Vandekeybus in een nieuw kleedje gestoken. Het werd een spektakel vol dans, muziek en toneel.
We lezen in de Griekse les momenteel de tragedie van Sophocles, dus was dit een unieke kans om te zien dat het verhaal nog steeds actueel is. Het was dan ook een aangename verrassing dat Jan Decorte (in het begin dan toch) enkele letterlijke zinnen uit het Grieks gehaald had. Gedurende heel de voorstelling was ik erg onder de indruk van de tekst. De acteurs hebben elk een specifieke stem, die voor mij een meerwaarde gaf aan de inhoud van wat ze zeiden. De tekst is eerder eenvoudig, maar daardoor juist heel erg krachtig.

 “In gebalde zinnen waar de emotie van af spat, reduceert hij de tekst tot de essentie... De potigheid en driftigheid van Decortes taal is haast de literaire variant van Vandekeybus’ explosieve danstaal.”

Want ook in de dans van Wim Vandekeybus hoeven niet veel tierlantijntjes, maar overheersen krachtige, hevige bewegingen. Waarmee ik niet wil zeggen dat wat die dansers doen, simpel is, integendeel. Ik heb nog nooit zo’n energie, zo’n acrobatitsche dans gezien. “Je kunt, als toeschouwer, haast de wind voelen. Zo snel rennen Wim Vandekeybus’ dansers over de scène en maken ze en passant een elegante buiteling in de lucht. Ze vliegen vervolgens over een collega die languit op de grond ligt. Dan duiken ze in het publiek en veren als heuse stuiterballen weer op van tussen de verbaasde toeschouwers.” Vliegend, buitelend, springend... overdonderden de dansers het publiek. Wij zaten op de tweede rij – de eerste rij was verstandig genoeg leeg gelaten – en dat maakte alles nog zoveel indrukwekkender.

“Het podium is ‘slechts’ een verzameling van functionele attributen: de leegte om in te rennen, de hoge panelen rond de liveband om te beklimmen, net als de bijna zaalhoge schijf (hoe leg je dit elegant uit?) met horizontale elastieken waarover plastic linten gedrapeerd hangen. Nu eens verschuilen de dansers zich erachter, dan weer hangen ze er meters boven de grond aan vast.”

Het was ook een simpel decor, dat toch ook bijdroeg aan de indrukwekkende vertoning. Het podium werd optimaal benut, de dansers toonden ons elk hoekje. Die schijf was inderdaad een vreemd element, wel mooi, maar ook wij geraakten er niet helemaal wijs uit wat het precies voorstelde.

Dat is meteen ook één van de (weinige) minpunten; niet alleen de vreemde schijf, maar ook enkele van de personages waren niet meteen duidelijk. Later las ik op internet wie de twee mannen waren (Guy Dermul en Willy Thomas als de slaaf en blinde ziener Teiresias; we bekeken wel de trailer en luisterden naar de radioreportage, maar de bespreking had ik nog niet gelezen), maar het kleinere meisje, dat vooral aan de zijde van de ziener te zien was, kunnen we nog steeds niet benoemen. Het stoorde mij wel een beetje dat ik daarom niet altijd goed kon volgen, maar voor de rest vertolkte iedereen zijn rol wel met volle overtuiging en glans, en was het niet echt een probleem.

Een tweede punt, dat ook in de recensies wordt aangehaald, is het danstalent van de acteurs, en het acteertalent van de dansers. “De tempowisselingen tussen dans en vertelling voelen soms stroef aan, net als de pogingen om de dansers te laten acteren en de acteurs te laten dansen.” Het is een riskante onderneming, die al eens minder goed liep dan wanneer iedereen zijn eigen ding deed.

Het enige ‘slechte’ in de voorstelling, vond ik de expliciete seks en naaktheid. Roland Van Campenhout mag dan een geweldig muzikant zijn, niemand heeft er behoefte aan hem in onderbroek op het podium te zien, in een stuntelige poging zijn vrouw te bezwangeren. Ook de manier waarop de ziener omging met het meisje, of wanneer Oedipus’ kinderen rond hem komen hangen in één of ander vreemd ritueel tussen vader en kinderen/ broers en zussen waren nogal chockerend. En ook de blote borst van Iocaste, die, per ongeluk of niet, af en toe tevoorschijn floepte, had verder niets met het verhaal te maken. Ten slotte ben ik absoluut tegen het gebruik van rauw vlees op het podium.

 “...de beelden verdringen elkaar. Ook al verschijnen ze op een donker podium met nu en dan zelfs een sliert mist, na afloop van de voorstelling staan ze scherp op het netvlies gebrand. Het maakt dat we Oedipus/Bêt noir vooral in flitsende beelden onthouden”

Het was echt een voorstelling die ontroerde, soms chockeerde, maar vooral de hele tijd boeide, of het nu met dans, toneel of muziek was. Het gevoel van de tragedie, de pure wanhoop en ellende van Oedipus werden perfect overgebracht en deden mij nog lang nadenken.

http://www.knack.be/opinie/recensies/els-van-steenberghe/theater-oedipus-bet-noir-kvs-en-ultima-vez/opinie-1195107368584.htm

http://vooruit.be/nl/event/2737

http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/mediatheek/nieuws/cultuurenmedia/1.1117453
http://www.youtube.com/watch?v=RGOYEpzJd60&noredirect=1





Erwin Wurm, Middelheim

Een week later ben ik opnieuw naar Antwerpen gegaan, met een vriendin, omdat ik heel graag nog de tentoonstelling van Erwin Wurm in het Middelheimpark wou zien. We hadden in de klas uitvoerig gesproken over deze kunstenaar, en ik was gefascineerd geraakt door zijn werk.
“Veelzijdig, verrassend, humoristisch: het zijn begrippen die perfect passen bij het werk van de Oostenrijker Erwin Wurm (°1954). Wurm is een beeldhouwer pur sang, gefascineerd door volumes, de menselijke figuur, het abstracte en figuratieve.”
Veelzijdig, omdat hij voor zijn werken overal inspiratie haalt: mensen (Big Pumpkin) en voorwerpen (Disziplin der Subjektivität), mode (Big Sweater) en techniek (UFO), humor en kritiek op de maatschappij (Fat House, Spit Spot).
Verrassend, omdat hij alledaagse voorwerpen, zoals een boot, een minibusje, omtovert tot compleet nutteloze dingen, omdat hij ze vervormd, en zo de bezoeker anders naar dingen laat kijken.
Humoristisch, omdat hij kunst tot gebruiksvoorwerp maakt (Big Sweater), drollen vergult (Crap Head), het publiek zélf kunst(enaar) laat zijn (One Minute Sculptures & Performative Sculptures), huizen laat spreken (Fat House) en een achteruitkijkspiegel in zijn UFO plaatst.
Fat House vond ik echt geweldig: “Am I a house? Am I an artwork? Am I fat?” Een huis met een identiteitscrisis, heel goed gevonden: humoristisch, en toch zie je duidelijk de maatschappijkritiek. En verder vond ik het leuk hoe Wurm naast enkele sobere werken (zoals Melting House) ook heel veel kleur gebruikte, wat mooi uitkwam in de omgeving ( zoals Big Pumpkin, Big Sweater, Spit Spot).














Insight, FotoMuseum Antwerpen

Op zondag 18 september 2011 ben ik met mijn moeder naar Antwerpen geweest. We hadden twee museumtickets gewonnen, en omdat ik erg geïnteresseerd ben in fotografie, kozen we voor het FotoMuseum. Van 24 juni tot 25 september liep daar de tentoonstelling ‘Insight’, met werken van Elke Andreas Boon, Elinor Carucci, Alexandra Cool en Jacques Sonck. ‘Insight’ staat voor de diepere betekenis, het beeld achter het beeld, dat wij als bezoeker moeten zoeken.

De Israëlische Elinor Carucci laat via haar foto’s het publiek toe een kijkje te nemen in haar privéleven. Ze fotografeert haar moeder, haar man en haar kinderen, en brengt haar relatie met elk van hen in beeld. Vrouwelijke intimiteit en diepgaande liefde zijn de belangrijkste thema’s in de tentoongestelde foto’s. ‘Insight’ kan hier letterlijk en figuurlijk genomen worden; ze laat de kijker héél erg dicht komen (dan denk ik aan foto’s van teennagels, huidplooien, ogen...), en heel erg diep in haar familie (zoals de foto met haar zoontje, of met haar troostende moeder). Ik werd vooral geraakt door de foto’s met haar moeder: zoals ze samen in bed liggen en zij getroost wordt door haar moeder (op de voorkant van de folder), of wanneer haar moeder haar lippen stift. De huidplooien en littekens vond ik eerder chockerend, maar ook dat is een belangrijk doel van kunst. Het werk van Elinor was een openbaring voor mij, fotografie zoals ik het nog niet gezien had.
Ook Elke Andreas Boon, een Vlaamse fotografe, weet te chockeren met haar werk. Zo fotografeert ze spelende kinderen, maar als je beter kijkt (‘insight’) zie je details die je van ver niet kan zien (bv. Karel & Edward). Vooral de foto’s van Lotte & Flore vond ik heel mooi, The Sisters vond ik wat minder. Maar ze heeft een heel aparte en boeiende stijl, ze toont mensen zoals ze zijn, met mooie en minder mooie kantjes, ‘insight’ de mensheid. Ik zou graag nog meer filmpjes van haar gezien.

Alexandra Cool, een andere Vlaamse fotografe, vond ik de minste van de vier, maar in een tentoonstelling als ‘Insight’ mag ze met haar reeks over schrijvers zeker niet ontbreken. Zij toont hoe je met fotografie toch beweging kan vastleggen, op zich een leuke techniek, die zeker voor interessante beelden zorgt, maar ik vond het niet zo speciaal. Ze toont ook foto’s van beelden (Alexandra is eigenlijk beeldhouwer) van mensen met Alzheimer, maar het waren de drie foto’s uit de reeks ‘Stills of Water’ die mij het meest fascineerden. Iets compleet anders dan de werkende schrijvers of patiënten, maar wel zeer indrukwekkend, en voor mij veel sprekender dan de rest van haar werk.

Ten slotte kwamen we in de zaal met werken van de bekende portretfotograaf Jacques Sonck. Met zijn foto’s toont hij de mens in de straat, en laat ons in hun ziel kijken. Maar tegelijkertijd geeft hij ook een stukje van zichzelf bloot, door zijn manier van fotograferen en zijn keuze van modellen. Het is moeilijk om het geen voyeurisme te noemen (wat trouwens ook geldt voor de foto’s van Elinor Carucci), maar toch is dit een mooie verzameling, en een perfect voorbeeld van ‘Insight’, omdat je gedwongen bent ook verder te kijken dan alleen het vaak ietwat speciale uiterlijk van de modellen. Ik vind portretfoto’s zeker een fascinerend onderdeel van de fotografie, en Jacques Sonck weet als geen ander hoe hij dat moet aanpakken.
Het was een onvergetelijke ervaring en het heeft mijn voorliefde voor fotografie alleen maar versterkt. Ik wil zeker nog terug gaan voor andere tentonnstellingen en kan deze kunstenaars aan iedereen aanraden.

http://www.fotomuseum.be/

http://www.fotomuseum.be/magazines/

http://www.cobra.be/cm/cobra/expo/1.1050147

http://www.elinorcarucci.com/

http://en.wikipedia.org/wiki/Elinor_Carucci

http://www.elinorcarucci.com/closer.html

http://www.elkeboon.be/www.elkeboon.be/home.html

http://www.dailymotion.com/elkeboon#videoId=xgyyww

http://nl-nl.facebook.com/pages/Elke-Andreas-Boon/271099056239346

http://www.alexandracool.com/home.php

http://www.knack.be/opinie/recensies/ludo-bekkers/schrijvers-als-schimmen-foto-s-van-alexandra-cool/opinie-1195082103086.htm

http://www.knack.be/opinie/recensies/ludo-bekkers/allemaal-mensen-foto-s-van-jacques-sonck/opinie-1195072264839.htm

http://gallery51.com/index.php?navigatieid=9&fotograafid=128